Քանդել հին շենքերը, կառուցել նորերը․ եկամտահարկի հետվերադարձի ծրագրին փոխարինելու է գալիս ռենովացիայի ծրագիրը

Բաժանորդագրվեք Zarkerak.am-ի  տելեգրամ ալիքին։

«Ռենովացիայի ծրագիրը պետք է իրականացվի առաջնահերթություն հանդիսացող գոտիներում, որտեղ առկա են 3-րդ կամ 4-րդ կարգի վթարային շենքեր՝ թե ֆիզիկապես, թե բարոյապես մաշված»,- Zarkerak.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով բնակարանային ֆոնդի ռենովացիայի հայեցակարգին՝ ասաց «Կառուցապատողների հայկական ասոցիացիայի» խորհրդի անդամ Արմեն Սաքապետոյանը:

Նշենք, որ շաբաթներ առաջ Քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահ Եղիազար Վարդանյանը հայտարարել էր, որ ՀՀ-ում առկա է 19 հազար  բազմաբնակարան շենքեր, որոնցից 60 տոկոսը և ավելին կառուցվել են մինչև 1980 թվականը՝ խորհրդային նորմերով, որոնք եթե անգամ վթարային չեն, հնամաշ են, այսօրվա չափանիշներին չեն համապատասխանում,  խոսքը մասնավորապես պանելային շենքերի մասին էր:

«Եկամտահարկի հետվերադարձման օրենքն աստիճական դուրս է գալիս, առաջիկայում կհայտարարենք նոր ծրագրի մասին։  Արդեն ավարտի փուլում է գտնվում ռենովացիայի ծրագիրը, սկզբում կանենք պիլոտային ծրագիր, հետո կտարածենք առավել մեծ տարածքների վրա, կարծում եմ՝ հաջողված ծրագիր կունենանք: Այն իրենից ներկայացնում է մի տեխնիկական, քաղաքաշինակական, իրավական, ֆինանսական համակարգ, որն այնպես ենք կառուցել, որ և պետությանը ձեռնտու լինի, և քաղաքացիներին, հնարավորինս քիչ կամ գրեթե 0 տոկոս պետության ներդրում»,- նշել էր նա և հավելել, որ որոշ դեպքերում էլ քաղաքացիները դիմում են՝ շենքերում այսօրվա  պահանջներին  համապատասխան հատակագծային լուծումներ ունենալու համար:  

Կոմիտեից Zarkerak.am-ին հայտնեցին, որ շուրջ մեկ ամսից առավել համապարփակ կներկայացնեն ծրագրի էությունը, իսկ դրա գործարկման ժամկետների մեջ դեռ հստակություն չկա:

Արմեն Սաքապետոյանի խոսքով ծրագիրը քննարկվում է արդեն երկու տարի, ու շատ ցանկալի է, որ մեկնարկը հնարավորինս արագ տրվի.«Կոմիտեի հետ համագործակցում ենք՝ ընտրելու համար ճիշտ մոդելը և քաղաքականությունը: Եթե ծրագիրն իրագործվի, ապա ինչ-որ  տեղ  խթանիչ կլինի քաղաքաշինության ոլորտում  տնտեսական աճի շարունակականությունն ապահովելով՝ հատկապես եկամտահարկի ծրագրի Երևանից դուրս գալու դեպքում սպասում ենք քաղաքաշինության աճի որոշակի նվազում, սա գալիս է փոխարինելու»:  

«Ունենք ֆիզիկապես մաշված բազմաթիվ շենքեր, և 5-10 տարի հետո համատարած  լինելու են շենքեր, որոնք մարդկանց բնակարանային պայմանների ապահովման առումով խնդրահարույց են դառնալու՝ հատկապես սեյսմիկ անվտանգության հարցում: Երևանում կան 1960-80-ականներին կառուցված շենքեր, որոնք արդեն սպառել են իրենց շահագործման ժամկետը, գուցե վթարային չեն, բայց անձնագրով իրենց համար նախատեսված ժամկետը լրացել է»,- բացատրեց նա:  

Արմեն Սաքապետոյան

«Ռենովացիա ասելով հասկանում ենք, որ հին շենքը  ամբողջովին քանդվում է և  նորն է կառուցվում: Եթե ռենովացիան պետք է իրականացնի միայն պետությունը, դա շատ մեծ ծախս է, ուստի նախատեսվում է համագործակցել մասնավորի հետ՝ ձևավորելով այնպիսի բիզնես միջավայր որ տեղացի կամ դրսի ներդրողները ցանկանան այս ծրագրում ներդրում անել:

Օրինակ 4-հարկանի՝ 30 բնակարանով շենք կա, որը ենթակա է քանդման: էությունն այն է, որ կառուցապատողը կարող է կառուցի շենք, 30 բնակարան հատկացնի ընտանիքներին, մնացած բնակարանները վաճառելով»:

Ընդ որում, ըստ քաղաքաշինության կոմիտեի՝ ռենովացիայի հիմնական սկզբունքներից պետք է լինի թաղամասային կառուցապատումը՝ կետային լուծումների փոխարեն։

Թեև քաղաքաշինության կոմիտեին պետք է ընտրի այն հատվածները, որոնք առավել կարիք ունեն այս ծրագրի, բայց, ըստ Սաքապետոյանի, նման շենքեր կան, թե՛ Աջափնյակում, թե՛ Զեյթունում, թե՛ Նոր-Նորքում, թե՛  11-րդ թաղամասում՝ Չերյոմուշկայում:

Սաքապետոյանի խոսքով՝ պետությունը պետք է շահագրգիռ լինի գրավելու ներդրողին, քանի որ ինչպես արդեն նշվեց սա մի շարք առավելություններ կտա հենց պետությանը.«4-րդ աստիճանի վթարային շենքերի բնակիչներին վերանբնակեցնելը համայնքի պարտականությունն է՝  ու համայնքն էլ է գումար է խնայում: Նոր շենքերն էլ կառուցվում են այն հատվածներում, որտեղ այլևս նոր դպրոց, նոր մանկապարտեզ, նոր այգի, նոր ենթակառուցվածքներ ստեղծելու անհրաժեշտություն չկա՝ լրացուցիչ ծախսեր կատարելով: Պետությունը պետք է բանաձևի՝ ինչ է խնայում և գրավիչ ինչ ներդրումային փաթեթ կարող է առաջարկել կառուցապատողին՝ գուցե սուբսիդավորման, կամ այլ եղանակով»:

Սաքապետոյանն ավելի հավանական է համարում հետևյալ տարբերակը.«Պայմանական 5 հա-ի վրա  պետք է իրականացվի ռենովացիա, քաղաքաշինության պրոցեսը պետք է լինի այնպիսին, որ  կառուցապատողը  սկզբից կառուցի այնքան շենքեր, այնքան բնակարաններ, որ բնակիչներին հանձնի նոր բնակարաններ, իրենց հին շենքից հանի: Մեկ այլ տարբերակ է  նրանց կեցությունը ապահովել  բնակարանի վարձակալության գումար փոխհատուցելով, մինչև նորը պատրաստ կլինի»: 

Մեկն ունի 100 քառ. մ. բնակարան, կարող է ստանալ նոր շենքում նույն հարկում էլի 100 քառ. մ. բնակարան,  եթե ուզում է 110 քառ.մ.,   պետք է լրավճար կատարի:

Սաքապետոյանի խոսքով՝ ծրագիրը բազմաթիվ գործընթացներից է բաղկացած՝ այդ թվում տարածքների փոխհատուցման, իրացման նոր ընթացակարգի մշակման անհրաժեշտություն կա, բնակիչներին փոխհատուցելու առումով ևս պետք է իրավական մեխանիզմներ մշակվեն: Նաև պետք է հարկային նոր ռեժիմ սահմանվի այս ոլորտում ներդրում անողների համար.«Ներդրողի համար բոլոր պրոցեսները պետք է լինեն կանխատեսելի»,- ընդգծում է նա:

Ինչ վերաբերում է բնակարանների հատակագծերի փոփոխությանը՝ վերջինս նշեց, որ այս հարցում մասնավորի հետ քննարկումներ չեն եղել, հարցն այդ տիրույթում չէ. «Կան տարածքներ, որոնք   նախապես չեն կառուցվել որպես բնակելի տարածքներ, պետք է փոխակերպվեն բնակելիի»:

ՀՀ անշարժ գույքի գործակալությունների ասոցիացիայի խորհրդի անդամ Անդրանիկ Հարությունովը Zarkerak.am-ի հետ զրույցում ծրագիրը դրական որակեց.«Երևանում արդեն իսկ գրեթե չունենք սուբսիդավորվող հիփոթեքային վարկավորում, դա կնպաստի, որ մարդիկ կարողանան Երևանում բնակարան ձեռք բերել, քանի որ կառուցված շենքերի մեծ մասում բնակարաններն արդեն զբաղված են: Բացի դա կլուծենք մեր քաղաքում անվտանգության խնդիր՝ հին բնակֆոնդը նորով փոխարինելով»:  

Անդրանիկ Հարությունով

«Ստացվում է՝ էլի կունենանք կառուցապատում առաջանային շուկայում և կրկին բնակարաններ դուրս կգան  առաջնային շուկա վաճառքի» - նշեց մեր զրուցակիցը: Ըստ նրա՝ ռենովացիայի ծրագիրը մայրաքաղաքում միանշանակ կաշխատի և բնակարանները մեծ պահանջարկ կունենան:

Հարությունովի դիտարկմամբ՝ կառուցապատողները պետք է փորձեն ճկուն մեխանիզմներ կիրառել՝ վաճառք ապահովելու համար.«Առաջնային  շուկան հիմնականում ակտիվացնում էր եկամտահարկի օրենքը,  որը որոշ դեպքերում անտոկոս հիփոթեքային վարկ էր իրենից ներկայացնում»:  

Ինչ վերաբերում է եկամտահարկի  հետվերադարձի ծրագրի՝ մայրաքաղաքում դադարելուն՝ ոլորտի մասնագետն ընդգծեց. «Բազմաթիվ կառուցապատողները վաճառել էին իրենց կրիտիկական քանակից ավելի: Կային կառուցապտողներ, որոնք 2024-ի վերջում էին իրենց գույքը շուկա մտցրել և հիմա ճկուն  վճարային համակարգ են առաջարկում՝ քիչ կանխավճար,  ավելի ճկուն մարման ժամկետներ, դա էլ որոշակի հետաքրքրություն առաջացնում է գնորդների մոտ, իհարկե, ոչ եկամտահարկի հետվերադարձի ծրագրի նման»:

«Անցած տարվա համեմատ  առաջիկա ամիսներին կունենանք  որոշակի պասիվություն»,- նշեց մեր զրուցակիցը: Բայց և ընդգծեց՝ տեսությունները, թե անշարժ գույքի շուկան կպայթի իրականությունից հեռու են՝ արդեն 7-8 տարի է պայթելու թեման շրջանառվում է:

Հարությունովը նաև տեղեկացրեց, որ  Երևանից դուրս ակտիվ կառուցապատում է ընթանում Ծաղկաձորում, Առինջում  և Ջրվեժում:  

Մարիամ Մկրտչյան