Սեպտեմբերի 18-ին առավոտյան APA լրատվական գործակալությունը տեղեկատվություն տարածեց, ըստ որի Կարմիր Խաչի միջազգային կազմակերպությունը բեռնատարներով անհրաժեշտ մարդասիրական օգնություն է հասցրել Ստեփանակերտ՝ և՛ Լաչինով, և՛ Աղդամով: Տարածված տեղեկատվությունը քիչ անց հաստատեց նաև Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը:
Արցախի տեղեկատվական շտաբի տարածած հաղորդագրության համաձայն՝ Լաչինի միջանցքով՝ Գորիս-Ստեփանակերտ մայրուղով, Ստեփանակերտ է տեղափոխվել մոտ 23 տոննա հայկական արտադրության ալյուր, իսկ Աղդամով՝ ռուսական, շվեյցարական արտադրության բժշկական և հիգիենայի պարագաներ։
Ստեփանակերտը տեղեկացնում է, որ փորձաքննությունից հետո դրանք կհատկացվեն համապատասխան գերատեսչություններին և կօգտագործվեն ըստ կարիքների։
Քաղաքագետ Դավիթ Ստեփանյանը Zarkerak.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Արցախ երկու ճանապարհով հումանիտար բեռների մուտքին՝ ասաց. «Այսօրվա Արցախի ինքնահռչակ իշխանություններն այս քայլով խաչ քաշեցին Արցախի ժողովրդի հերոսական, արդեն տասը ամսվա պայքարի վրա: Արցախցիներն այս տասը ամսվա ընթացքում կրել են բազմաթիվ զրկանքներ և փորձել են պահել իրենց երկիրը, փորձել են պահել իրենց մարդ լինելու իրավունքը և չճկվել Ադրբեջանի առջև: Այս քայլով Արցախի ինքնահռչակ իշխանություններն այս ամենի վրա խաչ են քաշել, որովհետև այսօր Բաքվի հիմնական նպատակն է ցույց տալ աշխարհին, որ Արցախում չկա շրջափակում, որ Արցախում մարդիկ սովի մատնված չեն, որ ճանապարհներով կա ելումուտ: Ընդամենը երկու բեռնատար է մտել Արցախ, մեկը՝ Աղդամից, մեկը՝ Գորիսից, եթե հիմա այդ երկու բեռնատարը մտել է, այնտեղ մեկ է այդ նույն շոուն շարունակվելու է, պարզ է, որ դա մի կաթիլ ջուր է օվկիանոսի մեջ, բայց իրենք իրենց նպատակին արդեն հասան»:
Ստեփանյանի խոսքով՝ Արցախի բլոկադան շարունակվելու է այնքան ժամանակ մինչև կա՛մ արցախցիները վերջնականապես հանձնվեն Ադրբեջանի պայմաններին, կա՛մ միջազգային հանրության և Հայաստանի ջանքերը ստանան արդյունք և Ադրբեջանին ստիպեն բացել Լաչինի միջանցքը. «Հիմա, սա քայլ էր առաջին սցենարի օգտին, և այդ քայլն արեց Արցախի իշխանությունը, թող ոչ մեկը չասի, որ այդ երկու բեռնատարը մտան, Արցախում արդեն սով չի լինի, 100 հազար մարդու կերակրել երկու բեռնատարով անհնար է: Սա հերթական քաղաքական քայլն էր, այն, ինչի մասին ես ամիսներով խոսում էի, որ այս մարդիկ հերթական անգամ ռուսի հետ մտել են գործարքի մեջ և չգիտեմ՝ ինչ հույսով: Ես լսել եմ, որ Արցախում դեռ կան մարդիկ, որոնք հույս ունեն, որ Արցախը մտնելու է Ռուսաստանի կազմի մեջ, ես չգիտեմ՝ այդ հիմարություններն ինչի արգասիք են: Սա կա՛մ կատարյալ հիմարություն է, կա՛մ դավաճանության հերթական դրսևորում»:
Անդրադառնալով Բաքվի հաջորդ քայլին՝ քաղաքագետը նշեց. «Բաքուն շարունակելու է հետևողական օղակը սեղմել և ճզմել, Բաքուն ունի հստակ ծրագիր Արցախը հայաթափելու: Վաղը հնարավոր է ևս մեկ բեռնատար մտնի Արցախ, բայց մեր պահանջն ու նպատակը պետք է լինի Լաչինի միջանցքի հարյուր տոկոսանոց դեբլոկադան, այնպես, ինչպես դա գրված է նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթում, այլ պահանջ մենք չպետք է ունենանք: Եթե Արցախի ինքնահռչակ իշխանությունները շարունակեն գործել այս տրամաբանության մեջ, այդ հնարավորությունն ի սպառ վերացվելու է: Ամեն իրենց այսպիսի քայլից հետո այդ հնարավորության հավանականությունը փոքրանում է»:
Մեր այն հարցին, թե արդյոք այս որոշումը նշանակում է, որ տեղի է ունեցել Բաքու-Ստեփանակերտ երկխոսություն՝ Դավիթ Ստեփանյանն ասաց. «Այս որոշումը կայացվել է Ռուսաստանի հովանու և միջնորդության ներքո, սա նշանակում է Բաքվի օրակարգի սպասարկում: Մեզ պետք են Բաքու-Ստեփանակերտ բանակցություններ միջազգային հովանու ներքո, այն, ինչն այսօր առաջարկում է ԱՄՆ-ը, այդ դեպքում Արցախի ժողովրդի իրավունքները կարող են պաշտպանվել: Այն դեպքում, երբ դա արվում է ՌԴ-ի միջնորդությամբ, այդ հավանականությունը մոտենում է զրոյի»:
Թե ինչու այդ բանակցությունների մասին Արցախի իշխանությունը չի տեղեկացնում արցախահայությանը՝ մեր զրուցակիցն ընդգծեց. «Դա խոսում է այն մասին, որ Արցախի իշխանությունները չեն ուզում մարդկանց այդ մասին հայտնել, իսկ եթե չեն ուզում հայտնել, ուրեմն այդտեղ շատ մութ հարցեր կան: Ես ուղղակի շարունակում եմ զարմանալ արցախցիների վրա, թե նրանք մինչև այսօր ինչու այդ իշխանության դեմ դուրս չեն եկել: Արցախցիները պետք է հասկանան մեկ բան՝ այստեղ արդեն երկմտանքի տեղ չկա, նրանց հանձնելու են ոչ թե ռուսին, այլ՝ թուրքին, ռուսն ի վիճակի չէ նրանց ընդունել, նրանք պետք է սա հասկանան»:
Խոսելով նաև այս ամենի ֆոնին սահմանային լարվածության մասին՝ Ստեփանյանը նշեց, որ Բաքուն դրանով փորձում է զիջումներ կորզել. «Այսօր Աղդամով մեկ բեռնատար մտավ, վաղը երկրորդը կմտնի, արդեն ամբողջ աշխարհով նրանք հայտարարում են, որ Լաչինի և Աղդամի ճանապարհները բաց են, նրանք չեն ասում, որ մի բեռնատար է անցել, նրանք ասում են ճանապարհը բաց է ու ցույց են տալիս՝ ինչպես է այդ բեռնատարն անցնում: Նրանք ցույց են տալիս, որ Երևանի արգումենտացիան որևէ իմաստ չունի, այսինքն՝ իրականում ճանապարհները բաց են: Երբ նրանք ցույց են տալիս, որ անցակետով մեր հայրենակիցներն անցնում են, գալիս են Հայաստան, բեռնատարներն են ցույց տալիս, նրանք դրանով իրականությունը կոծկում են: Կրակոցներն էլ կողքից հավելյալ ճնշման միջոցեն, բոլոր գործիքակազմը, որն Ադրբեջանն ունի, կիրառում է»:
Աննա Բզնունի
